De kracht van saamhorigheid met Jan Terlouw en Annette Nobuntu Mul

Het Zincafé was dus niet voor niets voor deze gelegenheid van de vaste stek, in Theater De Tuin, uitgeweken naar een ruimere zaal. Het was Boekenweek met als thema ‘Ik ben alles’. Per traditie was Bibliotheek Eemland daarom medeorganisator.

Maar het Zincafé vond het thema maar zo zo. Nog meer individualisme? Laten we als tegenwicht het accent op Saamhorigheid leggen. Saamhorigheid, wereldwijd, is broodnodig om de opwarming van de aarde een halt toe te roepen, betoogde Jan Terlouw. Hij kon zijn verontwaardiging nauwelijks de baas toen hij zei dat de uitstoot van CO2 nog steeds niet voldoende aan banden wordt gelegd om verdere opwarming van de atmosfeer te voorkomen. De huidige situatie met een zeer beperkte temperatuurstijging heeft nu al veel kwalijke gevolgen. Gaat de mens in één eeuw de leefbaarheid van de aarde vernielen? Terlouw schetste in grote trekken de mondiale ontwikkelingen en kwam uit bij de term antropoceen. Dat is de voorgestelde naam van ons tijdperk waarin voor het eerst het ingrijpen van de mens en niet de onbeheersbare kosmische processen het klimaat bepalen. Over de gevaarlijke ontwikkeling van het klimaat bestaat bij de deskundigen in het IPCC inmiddels consensus. Wij verstoken in relatief korte tijd de koolstof die in miljoenen jaren werd vastgelegd met als gevolg meer broeikasgas in de atmosfeer. Die trend moet omgebogen worden. Toch lijkt de politiek niet in staat een fundamentele verandering te bewerkstelligen. Terwijl het toch gaat om de toekomst van ieders kinderen en kleinkinderen.

Toen daarna Annette Mul het woord kreeg, opende ze met ‘Jan gooit de ruiten in en ik mag de verzekering bellen’. Die verzekering lag volgens haar bij het begrip Ubuntu. Dat begrip is afkomstig van het continent Afrika. Wezenlijk gaat dat om ‘ík ben omdat wij zijn. En ‘wij zijn omdat de aarde is’, voegde Desmond Tutu daar aan toe. Annette riep het beeld op van een stoelendans. Als de muziek even stopt gaat iedereen zitten maar er blijft er één over die eruit moet. Dat kan iemand zijn die niet zo slim is, of sociaal onhandig, niet hier geboren, of met een andere huidskleur. ‘Wie gaat zitten, moet opstaan en vragen: wat heb jij nodig? Of sterker nog, ‘jij doet mij wat aan, maar ik blijf jou zien als medemens’, aldus Annette Mul. Nelson Mandela leefde dat vóór tijdens zijn lange gevangenschap. Hij paste het toe in de Waarheids- en verzoeningscommissie. Annette vertaalde dat ook als ‘mensen moeten in de maatschappij deelgever worden, niet deelnemer’. Zo’n basishouding zou mondiaal ook helpen bij de besluiten over de urgente omschakeling naar een duurzame samenleving. ‘Samenwerken met de natuur, weg met de wanhoop’, riep Jan Terlouw aan het slot. Dat leverde hem een spontaan applaus op.

In de pauze was er de mogelijkheid om gesigneerde boeken van Jan Terlouw en van Annette Nobuntu te kopen aan een tafel bemenst door de nieuwe Leusdense Boekhandel Rosetta. De avond werd gesponsord door de Groene Belevenis in Leusden.